Er is veel controverse rond de definitie van excessief gewichtsverlies bij pasgeborenen, en ook rond de protocollen die hieraan vast hangen.
In de praktijk zien we dat gewichtsverlies bij borstgevoede baby’s meestal 1 op 1 gelinkt wordt aan hoe goed of slecht de borstvoeding verloopt.
Heel vaak wordt er bij excessief gewichtsverlies daardoor standaard bijgevoed met kunstvoeding. Of wordt er vroegtijdig gestopt met borstvoeding omwille van de angst van mama of papa voor ondervoeding, of druk van gezondheidsprofessionals.
Oorzaken van gewichtsverlies
Een pasgeboren baby verliest sowieso in de eerste uren en dagen een deel van zijn lichaamsgewicht. Dit valt fysiologisch te verklaren door de overgang van in de baarmoeder naar buiten de baarmoeder, en het bijbehorende vochtverlies.
Het is ook een gevolg van het feit dat een pasgeboren baby een deel van zijn vetweefsel gebruikt als energiebron.
Onderzoek heeft uitgewezen dat er ook extra factoren een invloed hebben op het geboortegewicht en/of de mate van het gewichtsverlies van een kind.
Een keizersnede zorgt bijvoorbeeld gemiddeld voor een groter gewichtsverlies dan een vaginale bevalling.
En ook het toedienen van intraveneus vocht aan mama tijdens de bevalling (zelfs indien die vaginaal gebeurt) is geassocieerd met een groter gewichtsverlies bij de baby.
Evaluatie van gewichtsverlies: hoeveel is te veel?
Percentage gewichtsverlies
Veel ziekenhuizen en organisaties hebben strikte protocollen rond gewichtsverlies. Zo wordt er vaak bijvoorbeeld enkel gekeken naar het percentage gewichtsverlies, en niet naar de beïnvloedende factoren op het gewichtsverlies, het verloop van voedingen, of naar de klinische parameters van de baby.
De cut-off en behandeling van excessief gewichtsverlies is echter overal anders. Die varieert van meteen bijvoeden bij 7% gewichtsverlies (richtlijn van de American Academy of Pediatrics) tot extra opvolging bij 10% gewichtsverlies (richtlijn van de World Health Organization).
Je merkt meteen al: een consensus is ver te zoeken…
Newborn Weight Tool
Een tool waar ik zelf meer fan van ben, is de NEWT (NEwborn Weight Tool). Die gebruikt curven met percentielen om gewichtsverlies tegen af te toetsen. Dit is een vergelijkbaar systeem als de groeicurven die bijvoorbeeld bij Kind & Gezin gebruikt worden.
Deze curven werden gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek waarin het gewichtsverlies van meer dan 100.000 pasgeborenen werd vastgelegd. Daardoor kan je heel mooi gaan vergelijken of het gewichtsverlies van jouw baby gemiddeld is, of net kleiner of groter dan gemiddeld.
Je kan de NEWT raadplegen via deze link.
Klinische parameters
Daarnaast zijn er steeds meer gezondheidsprofessionals die oproepen om naast het gewichtsverlies an sich ook rekening te houden met klinische parameters, en dus niet zomaar blindelings percentages te gebruiken als cut-offs.
Een baby die ‘maar’ 7% gewicht heeft verloren, maar wel weinig plast, en tekenen van uitdroging vertoont, is vaak veel verontrustender dan een baby die 10% gewicht verloren heeft maar er klinisch helemaal prima uitziet.
Behandeling van gewichtsverlies
Kunstvoeding is niet altijd geïndiceerd bij excessief gewichtsverlies.
Als mama en papa graag de borstvoeding willen verder zetten, krijgt dit sowieso de voorkeur. Idealiter wordt er volgens dit trapje gewerkt:
- Eerst de ‘live’ borstvoedingen optimaliseren: aanleg, aanhap, frequentie, duur, …
- Bijvoeden met afgekolfde eigen moedermelk
- Bijvoeden met donormelk
- En pas nadien de optie kunstvoeding te overwegen.
Voor hulp hierbij kan je altijd rekenen op een vroedvrouw of lactatiekundige. Mijn collega’s en ik helpen jou met heel veel liefde, kennis en ervaring verder!
